BM’de Golani, diğer bir deyişle Ahmed el-Şaraa’nın dijital olarak silinmiş olması—kayboluşu—teknik bir hata mı, yoksa stratejik bir temizlik mi?
Birol Kılıç, Viyana’dan gözlem ve analizler, 23.09.2025
Ahmed el-Şaraa, bilinen adıyla Ebu Muhammed el-Culani, El Nusra Cephesi’nin kurucusu ve Hay’at Tahrir el-Şam (HTŞ) örgütünün mevcut lideridir. HTŞ, Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği, Türkiye ve Japonya tarafından resmen terör örgütü olarak tanınmaktadır.
Kısa bir süre öncesine kadar Culani, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 1267/1989/2253 sayılı El Kaide yaptırım rejimi kapsamında listelenmişti. İsmi BM yaptırım portalında kamuya açık şekilde yer alıyordu. Ancak Eylül 2025 itibarıyla bu kayıt ortadan kaybolmuştur.
BM Veritabanlarından Kayboluş
Aşağıdaki bağlantılar hata sayfasına yönlendiriyor veya artık erişilemiyor:
• BM Kişi Sayfası: https://sanctions.un.org/en/entity/abu-mohammed-al-jawlani
• BM Yaptırım Arama Sayfası: https://sanctions.un.org/en/search
• BM Ana Sayfa: https://sanctions.un.org/en
Şu soru gündeme geliyor: Culani kasıtlı olarak mı silindi, arşivlendi mi, yoksa kamuya erişimi mi engellendi?
Hâlâ Erişilebilen Kanıtlar
Culani’nin yaptırım altında olduğu hâlâ bazı resmî kaynaklarda belgelenmiştir:
• Konsolide BM Yaptırım Listesi (PDF): ( BM niye silmiş)
https://www.un.org/securitycouncil/sites/www.un.org.securitycouncil/files/consolidated.pdf
• BM Basın Açıklaması – Listeye Alınma (2016):
https://press.un.org/en/2016/sc12383.doc.htm
• ABD Rewards for Justice – 10 Milyon USD Ödül: ( silinmiş)
https://rewardsforjustice.net/rewards/abu-mohammad-al-jawlani/
• ABD Dışişleri Bakanlığı – Terörist İlanı (2013): ( silinmemiş, tercümesi aşağıda)
https://2009-2017.state.gov/r/pa/prs/ps/2013/05/209499.htm
• Newsweek Haberi – Ödülün Geri Çekilmesi (2025):
https://www.newsweek.com/us-remove-bounty-syrian-leader-al-qaeda-2004650
ABD Terör Listesi Açıklamasının Transkripsiyonu ve Analizi (2013)
ABD Dışişleri Bakanlığı’nın 30 Mayıs 2013 tarihli resmî açıklamasına göre, Ebu Muhammed el-Culani “Özel Olarak Belirlenmiş Küresel Terörist” (Specially Designated
Global Terrorist – SDGT) olarak sınıflandırılmıştır. Gerekçe: Culani, Irak El Kaidesi (AQI) ile yakın bağlantılı olan El Nusra Cephesi’nin lideridir.
Bu sınıflandırma, 13224 sayılı Başkanlık Kararnamesi uyarınca yapılmıştır ve şu sonuçları doğurmuştur:
• ABD yargısı altındaki tüm mal varlıklarının dondurulması
• ABD vatandaşlarının Culani ile veya onun lehine işlem yapmasının yasaklanması
• Uluslararası düzeyde siyasi meşruiyetinin reddedilmesi
Tam açıklama burada erişilebilir:
https://2009-2017.state.gov/r/pa/prs/ps/2013/05/209499.htm
Dijital Silinmenin Anlamı
Culani’nin BM kayıtlarından kaybolması şu soruları gündeme getiriyor:
• Kurumsal hesap verebilirlik
• Medya rehabilitasyonu
• Mağdurlar için adalet
BM’de Golani, diğer bir deyişle Ahmed el-Şaraa’nın dijital olarak silinmiş olması—kayboluşu—teknik bir hata mı, yoksa stratejik bir temizlik mi? Bu durum ciddi biçimde incelenmelidir. Uluslararası yaptırım rejimlerinin güvenilirliği yalnızca hukuki uygulamalara değil, aynı zamanda kamuya açık görünürlüğe de bağlıdır. Bugün itibarıyla ABD arşiv sayfası hâlâ erişilebilir tek güvenilir belge olarak kalırken, BM veritabanı sessizliğe gömülmüş durumdadır.
ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Culani Hakkındaki Resmî Açıklaması
Son olarak, Amerikan Kamu Diplomasisi ve Halkla İlişkiler Müsteşar Yardımcılığı’nın 16 Mayıs 2013 tarihli açıklamasını, Adalet Bakanlığı’nın Halkla İlişkiler Ofisi kaynaklı olarak burada Türkçe yayımlıyoruz. Hâlâ erişilebilir durumdadır.
El Nusra Cephesi Lideri Muhammed el-Culani’nin Terörist Olarak Sınıflandırılması
Basın Açıklaması – Sözcü Ofisi
Washington, DC – 16 Mayıs 2013
Amerikan Dışişleri Bakanlığı, teröristleri ve teröristlere veya terör eylemlerine destek sağlayanları hedef alan 13224 sayılı Başkanlık Kararnamesi (E.O.) uyarınca, El Nusra Cephesi lideri Muhammed el-Cevlani’yi Özel Olarak Belirlenmiş Küresel Terörist olarak ilan etti.
Bu kararın bir sonucu olarak, el-Cevlani’nin herhangi bir menfaati bulunan ve ABD yargı yetkisine tabi olan tüm mallar dondurulmuş ve ABD vatandaşlarının kendisiyle veya onun yararına işlem yapması genel olarak yasaklanmıştır. Ayrıca, bugün Hazine Bakanlığı, Esad rejiminin dört üst düzey yetkilisini ve Esad rejimiyle bağlantılı iki kuruluşu, Suriye Arap Havayolları ve Addounia Televizyonu’nu da listeye eklemiştir.
Al-Jawlani, el-Nusrah’ın lideri olarak kabul edilmektedir. Videolarda, nihai hedefinin Suriye rejimini devirmek ve ülke genelinde İslam şeriatını uygulamak olduğunu belirtmiştir. El-Cevlani, Irak’taki El Kaide (AQI) tarafından bu hedefleri gerçekleştirmekle özel olarak görevlendirilmiştir.
El-Cevlani’nin liderliğinde El Nusra Cephesi, Suriye genelinde çok sayıda intihar saldırısı gerçekleştirmiştir. Bu saldırılar çoğunlukla Şam’da gerçekleşmiştir, ancak grup ülkenin diğer bölgelerini de hedef almıştır. Bu saldırıların çoğunda masum Suriyeli siviller hayatını kaybetmiştir. Al-Nusrah’ın, Aralık 2012’de Yabancı Terörist Örgüt olarak ilan edilmesinden bu yana gerçekleştirdiği iddia edilen operasyonlar arasında şunlar bulunmaktadır: 26 Ocak 2013’te Golan Tepeleri yakınlarındaki Suriye’nin Kuneytra vilayetindeki bir askeri üsse düzenlenen intihar saldırısı; 15 Şubat 2013’te Şam ve yakınındaki al-Shadadi kasabasında rejim hedeflerine yönelik Şubat ayı başlarında gerçekleştirilen intihar saldırılarının sorumluluğunu üstlendiğini belirten bir açıklama; ve 20 Mart 2013’te, 6 Mart 2013’te Humus kenti yakınlarındaki bir köprü ve sığınağı hedef alan iki ayrı intihar saldırısının sorumluluğunu üstlendiğini belirten bir açıklama.
El Nusra Cephesi, 2011 yılının sonlarında AQI tarafından AQI’nin Suriye’deki faaliyetleri için bir cephe olarak kurulmuş olsa da, El Jawlani kısa süre önce El Kaide lideri Ayman el Zevahiri’ye bağlılık yemini etti. 11 Aralık 2012 tarihinde, Dışişleri Bakanlığı, AQI’yi Göç ve Vatandaşlık Yasası kapsamında Yabancı Terörist Örgüt ve 13224 sayılı Başkanlık Kararnamesi kapsamında Özel Olarak Tanımlanmış Küresel Terörist Örgüt olarak tanımlamasını değiştirerek El Nusra Cephesi’ni de bu tanımlamaya dahil etti.
El-Cevlani’nin El Nusra’sının şiddet içeren, mezhepçi vizyonu, özgür, demokratik ve kapsayıcı bir Suriye isteyen ve inanç, etnik köken veya cinsiyet ayrımı gözetmeksizin ulusal birliği, haysiyeti, insan haklarını ve kanun önünde eşit korumayı saygı duyan ve destekleyen bir hükümet arzusunu açıkça dile getiren Suriye muhalefetinin ezici çoğunluğu da dahil olmak üzere Suriye halkının istekleriyle çelişmektedir.
Aşırılıkçılık ve terörist ideolojinin Esad sonrası Suriye’de yeri yoktur ve tüm sorumlu Suriyeliler El Kaide ve diğer aşırılıkçı unsurları kınamalıdır. Kendi halkına karşı güç kullanmayı tercih eden Esad rejimi, iç savaşı kendi amaçları için kullanmak isteyen şiddet yanlısı aşırılıkçıları çeken koşullar yaratmıştır. Esad sonrası Suriye’ye siyasi geçiş ne kadar erken başlarsa, Suriye halkı ve bölge için o kadar iyi olacaktır.
Tam kaynak bağlantısı:
https://2009-2017.state.gov/r/pa/prs/ps/2013/05/209499.htm
